اسکیل کسب و کار به فرایند توانمندشدن یک بیزینس بهواسطه افزایش تولید و خدمات با کیفیت مناسب، بدون افزایش چشمگیر و نامتعارف در هزینهها گفته میشود. هر کسب و کار کوچکی آرزو دارد روزی بزرگ و بزرگتر شود و به ایدههای خود جامع عمل بپوشاند؛ بااینحال اسکیل آپ (Scale up) مسیر پرپیچوخم و چالشبرانگیزی دارد که برای آنکه به سلامت از آن عبور کنید، باید با دست پُر واردش شوید.
برای مقیاسپذیری استارتآپها، شما باید پیش از هر چیز نیاز به یک برنامه و استراتژی مشخص دارید. اگرچه اسکیل کردن کسب و کار بسیار هیجانانگیز و وسوسهکننده است، اما هر اشتباه کوچکی در این راه ممکن است موفقیت شما را تحتتأثیر قرار دهد؛ بنابراین اگر قصد دارید کسب و کار خود را گسترش دهید، پیشنهاد میکنیم تا پایان این مقاله همراه ما باشید.
اسکیل کسب و کار به چه معناست؟
اسکیل کسب و کار به توانایی یک سازمان برای رشد و تطبیق آن با مقیاس بزرگتر گفته میشود. مقیاسپذیری ممکن است شامل افتتاح دفاتر و سازمانهای بزرگتر با افزایش تولید یا استخدام افراد بیشتر برای فروش و سود بالاتر باشد. ارائۀ محصولات و خدمات جدید و گسترش خط تولید نیز از دیگر جوانب اسکیل آپ است.
مقیاسپذیری قابلیت و ظرفیت یک سازمان برای گسترش را نشان میدهد. درحالیکه اغلب کسب و کارها تنها بر اهداف کوتاهمدت خود تمرکز میکنند تا بتوانند متناسب با بازار فعالیت داشته باشند، شرکتهای مقیاسپذیر اهداف بلندمدت را نیز در نظر میگیرند.
کسب و کارهای درحالرشد برنامهای هدفمند برای رشد در بلندمدت دارند تا بتوانند با تغییرات بازار یا نیازهای مختلف مشتریان سازگار شوند. آنها بهخوبی میدانند که تمرکز بیشازحد بر اهداف کوتاهمدت سبب نادیدهگرفتن نیازهای زیرساختی برای موفقیت بلندمدت خواهد شد.
پیشنهاد مطالعه: 10 روش ورود کسب و کار به بازار جهانی
بهترین زمان برای مقیاسپذیری استارتآپها
متأسفانه، کسب و کارهای زیادی بهدلیل انتخاب زمان اشتباه برای Scale up شکست میخورند و نمیتوانند به اهداف خود برسند. به همین دلیل اسکیل کسب و کار باید زمانی صورت گیرد که سازمان آمادگی لازم برای اجرای تغییرات را داشته باشد.
اولین نشانه که به شما نشان میدهد زمان بزرگشدن سازمان فرارسیده، پایداری کسب و کار در بازار و دستیابی به اهداف اولیه است. اگر کسب و کارتان توانسته بازاری برای محصولات و خدمات خود دستوپا کند و سود و درآمد ثابتی داشته باشد، حال میتواند به Scale up فکر کند.
در واقع پذیرش برند شما در بازار و خواستههای مشتریان برای ارائۀ خدمات جدید است که کسب و کار را بهسوی مقیاسپذیری سوق میدهد. اگر در موقعیتی هستید که پتانسیل کافی برای پاسخگویی به خواستههای جدید مشتریان را دارید و نمیخواهید که رقبایتان در این کار از شما پیشی بگیرند، باید به فکر اسکیل کسب و کار باشید.
شاخص دیگر در اسکیل کردن، بررسی وضعیت مالی و جریان نقدی سازمان است. استارتآپها در این مرحله باید جریان نقدی سازمان را زیر ذرهبین ببرند و تحلیلی دقیق از میزان درآمد، سود و هزینهها داشته باشند. شما تنها زمانی میتوانید اندازۀ کسب و کارتان را بزرگتر کنید که منابع مالی کافی برای افزایش محصولات، خدمات و گسترش تیم را داشته باشید.
مسئلۀ دیگر که در بحث انتخاب زمان مناسب برای اسکیل آپ مطرح میشود، داشتن تیمی قوی و هماهنگ است. وجود یک تیم کارآمد تأثیر قابلتوجهی بر مقیاسپذیری استارتآپها دارد و میتواند زمینۀ موفقیت آنها را فراهم آورد. اعضای تیم باید تخصص لازم را در کار خود داشته باشند و در صورت لزوم با ارائۀ راهکارهای خلاقانه به رفع چالشها کمک کنند.
استارتاپهایی که در اسکیل آپ موفق یا ناموفق بودند
آمار جهانی نشان میدهد که تقریباً ۹۰٪ استارتاپها، بهویژه در مراحل اولیه توسعه، شکست میخورند. برخی منابع حتی بیان میکنند که از هر ۱۲ استارتاپ تنها ۱ مورد موفق میشود. دلایل اصلی شکست شامل نداشتن تناسب محصول و بازار، مشکلات مالی، و ناتوانی در مقیاسپذیری هستند. با این حال، آن دسته از استارتاپهایی که موفق میشوند، اغلب با سود بسیار بالایی همراه هستند.
در ایران، آمار رسمی کمتری درباره استارتاپها موجود است، اما چالشهای مشابهی مانند تأمین مالی، ضعف در تیمهای مدیریتی و رقابت شدید در بخشی از حوزهها، به عنوان دلایل عمده شکست استارتاپها گزارش شده است. با این حال، کشور ما ایران، یک اکوسیستم استارتاپی در حال رشد دارد و استارتاپهای موفقی مانند دیجیکالا و اسنپ توانستهاند به موفقیتهای چشمگیری دست یابند.
اگرچه شکست استارتاپها رایج است، با داشتن تجربه قبلی و یک تیم قوی، احتمال موفقیت افزایش مییابد. همچنین، در سطح جهانی تنها حدود ۳۰٪ از استارتاپها پس از ۱۰ سال همچنان فعالیت میکنند. برای استارتاپهایی که به دنبال مقیاسپذیری هستند، نرخ شکست همچنان بالاست. یکی از دلایل اصلی این شکستها، مقیاسپذیری زودهنگام است، یعنی زمانی که استارتاپها منابع خود را بیش از حد در مراحل اولیه صرف میکنند، بدون اینکه به طور کامل بازار خود را پیدا کرده باشند و به اصطلاح جاافتاده باشند.
بررسیها نشان میدهد که استارتاپهایی که به طور نامنظم عمل میکنند و زودهنگام به مقیاسپذیری میپردازند، 18 برابر کمتر از استارتاپهایی که به طور منظم رشد میکنند، سرمایه جذب میکنند. این استارتاپها معمولاً در مراحل اولیه ارزشگذاری بالایی دارند، اما در مراحل مقیاسپذیری به موفقیت نمیرسند.
در مقابل، استارتاپهایی که با دقت بیشتری به مقیاسپذیری میپردازند و بازار خود را به خوبی شناسایی میکنند، شانس موفقیت بیشتری دارند. برای مثال، بررسیها نشان میدهد که استارتاپهایی که به جای تمرکز تنها بر بازار محلی خود، از همان ابتدا به بازارهای جهانی دسترسی پیدا میکنند، 3.25 برابر شانس بیشتری برای موفقیت دارند.(منبع)
این آمار نشان میدهد که برنامهریزی دقیق و استفاده از منابع در زمان مناسب، کلید موفقیت در مقیاسپذیری است.
داستان اسکیل آپ موفق استارتاپها
اسکیل آپ موفق اسلک (Slack)
اسلک (Slack) یک ابزار مدیریت تیم و پروژه مبتنی بر فضای ابری است که در سال ۲۰۱۳ توسط استارتاپی به نام تاینی اسپک (Tiny Speck) به عنوان یک پلتفرم ارتباط داخلی برای تیم خود ایجاد شد. این استارتاپ در اصل در حال توسعه یک بازی ویدئویی بود، اما وقتی متوجه شدند بازی موفقیتی به دست نخواهد آورد، تصمیم شجاعانهای گرفتند و تمرکز خود را به سمت ابزار ارتباطی داخلی که برای تیم خود ساخته بودند تغییر دادند.
اسلک به دلیل طراحی کاربرمحوری که داشت به سرعت رشد کرد. این استارتاپ تمرکز خود را بر ارائه یک رابط کاربری ساده و کارآمد گذاشت که استفاده از آن برای کاربران، به ویژه برای تیمهای از دورکار بسیار راحت باشد.
دومین دلیل رشد سریع اسلک، امکان یکپارچگی با سایر ابزارهای مورد استفاده سازمانها مانند Google Drive و Dropbox بود که به کاربران کمک کرد تا بهراحتی کارها را مدیریت کنند. اسلک توانست به سرعت در میان شرکتها و استارتاپهای دیگر پذیرش پیدا کند، چرا که نیاز مهمی به ابزارهای ارتباطی مؤثر در دنیای مدرن کسبوکار وجود داشت.
در عرض چند سال، اسلک به یک شرکت میلیارد دلاری تبدیل شد و در سال ۲۰۱۹ با عرضه عمومی سهام (IPO) به ارزشگذاری میلیاردی رسید. امروزه اسلک یکی از پلتفرمهای ارتباطی اصلی در شرکتهای بزرگ و کوچک در سراسر جهان است.
اسکیل آپ موفق ایر بیانبی (Airbnb)
استارتاپ ایر بیانبی (Airbnb) یکی از موفقترین نمونههای اسکیلآپ استارتاپها است. این شرکت که در ابتدا به عنوان یک پلتفرم برای اجاره اتاقهای اضافی خانهها شروع به کار کرد، به سرعت بازار جهانی را تحت سلطه قرار داد. موفقیت این استارتاپ در مقیاسپذیری به دلیل تمرکز بر تجربه کاربر و گسترش سریع به بازارهای بینالمللی بود و استفاده از فناوری و بازاریابی قوی باعث شد این شرکت به یک برند جهانی تبدیل شود.
مقیاسپذیری موفق شاپیفای (Shopify)
Shopify، که یک پلتفرم تجارت الکترونیک برای ایجاد فروشگاههای آنلاین است، نیز در مرحله اسکیلآپ موفقیت بزرگی داشت. این شرکت با ارائه یک سرویس کاربرپسند و پشتیبانی قوی برای صاحبان کسبوکارهای کوچک، به سرعت در سراسر جهان گسترش یافت و تبدیل به یکی از بزرگترین شرکتهای تجارت الکترونیک شد.
داستان شکست استارتاپ کوبی (Quibi)
برعکس موفقیت اسلک، استارتاپ کوبی (Quibi) نمونهای از یک شکست بزرگ بود. کوبی یک پلتفرم پخش ویدئویی کوتاه بود که توسط جفری کتزبرگ (Jeffrey Katzenberg) و مگ وایتمن (Meg Whitman) در سال ۲۰۲۰ راهاندازی شد. این استارتاپ توانست بیش از ۱.۷۵ میلیارد دلار سرمایه جذب کند و وعده محتوای اختصاصی و نوآورانهای را داد که در قالب ویدئوهای کوتاه برای تلفن همراه تولید میشد.
اما با وجود انتظارات بالا، کوبی شکست خورد. از دلایل اصلی شکست این استارتاپ میشود به این موارد اشاره کرد:
کوبی درست در آغاز همهگیری کرونا (COVID-19) راهاندازی شد، زمانی که مردم در خانه بودند و بیشتر به محتوای طولانیتر مانند نتفلیکس و دیزنی پلاس علاقه داشتند.
استارتاپ کوبی بر این باور بود که کاربران حاضر خواهند بود برای محتوای کوتاه و مختص تلفن همراه هزینه کنند، اما اکثر کاربران به خدمات رایگان یا ارزانتر تمایل داشتند.
همچنین کوبی نتوانست خود را از دیگر پلتفرمهای مشابه متمایز کند و محتوای آن برای کاربران به اندازه کافی جذاب نبود.
در نتیجه، تنها پس از شش ماه از شروع کار، با وجود سرمایهگذاری کلان و تیم مدیریتی بسیار قوی، در اکتبر ۲۰۲۰ کوبی تعطیل شد.
این دو داستان نشان میدهند که موفقیت یا شکست استارتاپها به عوامل مختلفی مانند زمانبندی، مدل کسبوکار، و نیاز واقعی بازار بستگی دارد.
اسکیل آپ ناموفق استارتاپ ویورک (WeWork)
استارتاپ ویورک (WeWork) که در زمینه اجاره فضاهای کار اشتراکی فعالیت میکرد، نمونهای دیگر از شکست در مرحله مقیاسپذیری استارتاپ است. این استارتاپ که به سرعت رشد کرد و به یکی از بزرگترین شرکتهای استارتاپی تبدیل شد، در تلاش برای عرضه عمومی سهام (IPO) به دلیل مدیریت ضعیف و عدم توانایی در پایدار نگه داشتن مدل تجاری خود شکست خورد.
مقیاسپذیری ناموفق استارتاپ جاوبن (Jawbone)
استارتاپ جاوبُن (Jawbone) که در ابتدا به عنوان یکی از پیشگامان فناوریهای حوزه ورزش و فیتنس شروع به کار کرد و نتوانست در مرحله اسکیلآپ موفق عمل کند. با وجود سرمایهگذاریهای بزرگ و پتانسیل اولیه، مشکلات تولید، رقابت شدید از سوی برندهایی مانند Fitbit و اپل و مدیریت نادرست باعث شد این استارتاپ با شکست روبرو شود.
این مثالها نشان میدهند که اسکیلآپ استارتاپها نیازمند برنامهریزی دقیق، تطبیق با نیازهای بازار، و مدیریت قوی است.
روشهای اسکیل کردن بیزینس
گسترش کسب و کار مستلزم ایجاد و اجرای یک برنامهریزی هوشمندانه و استراتژیک و تعهد به بهبود مستمر آن است. زیرا کسب و کارهای کوچک و نوپا با نرخ حدود ۲۰ درصد در عرض دو سال، با نرخ ۴۵ درصد در عرض ۵ سال و با نرخ ۶۵ درصد در عرض یک دهه از بازگشایی، شکست میخورند.
اگر میخواهید جزء کسب و کارهای موفق باشید و با شناسایی راهکارهای کارآمد، درآمد بیشتری داشته باشید، بهتر است بیگدار به آب نزنید و با برنامه بهسراغ اسکیل کسب و کار بروید. در این بخش میخواهیم روشهای اسکیل آپ را شرح دهیم و مراحل پیشنهادی برای این کار را ارائه دهیم.
تعیین اهداف سازمان از مقیاسپذیری
اولین مرحله در اسکیل کسب و کار، تعریف اهداف بلندمدت و کوتاهمدت است. هدف شما از مقیاسپذیری چیست؟ آیا میخواهید اندازۀ شرکت خود را بزرگتر کنید و نیروهای بیشتری استخدام کنید؟ آیا هدفتان افزایش محصولات یا تولید محصولات و ارائۀ خدمات جدید است؟
به اهدافی که در زمان راه اندازی کسب و کار داشتید نیمنگاهی بیندازید. هر هدفی که دارید پیش از اسکیل کردن آنها را بهخوبی مشخص کنید تا در همان راستا گام بردارید. توجه کنید که هدفتان واقعبینانه و مرتبط با اهداف کسب و کار باشد. همچنین یک بازۀ زمانی برای دستیابی به آنها تعیین کنید تا در راه رسیدن به اهدافتان مصممتر عمل کنید.
ایجاد استراتژی رشد و توسعه آن
پس از اینکه هدف خود را از اسکیل آپ مشخص کردید، زمان آن میرسد که یک استراتژی هدفمند نیز برای رسیدن به آنها تعیین کنید. شما باید حوزههای کلیدی کسب و کار خود از جمله واحد فروش، توسعۀ محصول، پشتیبانی مشتری و بازاریابی که نیاز به مقیاسپذیری دارند را شناسایی کنید. سپس عواملی همچون فرصتها و تهدیدهای موجود در بازار و منابع را در نظر بگیرید و با نیمنگاهی به رقبا، برنامهای جامع و دقیق برای دستیابی به اهداف خود ایجاد کنید.
تشکیل یک تیم قوی و هماهنگ
پس از تعیین اهداف و ایجاد یک برنامۀ کاربردی، برای اجرای آن نیاز به افراد ماهر دارید؛ بنابراین یک تیم قوی بسازید تا بتوانید بهراحتی از چالشها عبور کنید و باتکیهبر توانایی پرسنل خود سریعتر به اهداف کسب و کارتان برسید.
پیشنهاد مطالعه: تیمسازی در کسب و کار؛ چالش بزرگ و کلید پیشرفت سازمان
بهینهسازی فرایندها و استفاده از فناوریهای جدید
فرایندها، سیستمها و ابزار سازمان را بررسی کنید و سعی کنید از تکنولوژیهای پیشرفته برای پیشبرد اهداف خود استفاده کنید. ابزارهای و فناوریهای جدید را در سازمان پیادهسازی کنید تا فرایند اسکیل آپ سادهتر و سریعتر پیش رود.
سرمایهگذاری در بازاریابی و فروش
اسکیل کسب و کار نیاز به توجه ویژه به بخش فروش و حفظ و جذب مشتری دارد؛ بنابراین یک برنامۀ اصولی برای بازاریابی ایجاد کنید و با استخدام افراد توانمند و بهکارگیری استراتژیهای نوین مشتریان بالقوه را به مشتریان بالفعل تبدیل کنید. حتماً میدانید که شما هر چقدر که در زمینۀ تولید و توسعۀ محصول خوب عمل کنید تا زمانیکه مشتری نداشته باشید و خوب نفروشید به اهداف خود نمیرسید.
ارائه راهکارهای خلاقانه و تقویت فرهنگ نوآوری
تیم خود را تشویق کنید تا بهطور مدام بهدنبال راهکارهایی برای بهبود محصولات و خدمات و فرایند تولید آنها باشند. فرهنگ نوآوری را در سازمان تقویت کنید و به پرسنل خود اجازه دهید تا ایدههای کاربردی خود را با آزمونوخطا عملی کنند.
ارزیابی مستمر میزان پیشرفت
شاخصهای کلیدی و معیارهای مهم را بهطور مرتب بررسی کنید تا مطمئن شوید در مسیر درست قرار دارید. تحلیل دادهها به تصمیمگیری هوشمندانه و جلوگیری از اشتباهات بزرگ کمک کرده و شما را به اهدافتان نزدیک میکند.
مدیریت امور مالی
با پیشرفت و رشد شرکت، میزان هزینهها، سود و درآمد نیز تغییر میکند؛ بنابراین مطمئن شوید که یک سیستم قوی برای مدیریت مالی شرکت ایجاد کنید تا جریان نقدی را زیرنظر داشته باشد و برای سرمایهگذاریهای آتی برنامهریزی کند. استفاده از تکنولوژیهای جدید اغلب اوقات راهکار خوبی برای مدیریت هزینهها هستند. به عنوان مثال، فناوریهای حوزه ارتباطات تلفنی مانند: راه اندازی مرکز تلفن ابری و تلفن سانترال مجازی راهکار عالی برای کاهش هزینهها و توسعه ارتباطات با مشتریان است.
تمرکز بر جلب رضایت مشتریان
بازخورد مشتریان را بررسی کنید و با ارائۀ پشتیبانی عالی سعی کنید آنها را با خود همراه سازید. نیازهای مشتریان را از کانالهای مختلف شناسایی کنید و با پاسخگویی به آنها محبوبیت برند را میان کاربران افزایش دهید.
ایجاد استراتژی برای شراکت با سایر سازمانها
در این مرحله از اسکیل کسب و کار شما میتوانید یک برنامه دقیق و شفاف برای مشارکت با سایر سازمانها تدوین کنید. برای مثال با شرکتهای تأمینکننده مواد اولیه یا شرکتهای توزیعکننده محصولات، دامنۀ همکاری خود را گسترش دهید تا از منابع آنها نیز برای دستیابی به اهداف خود استفاده کنید.
5 نکته مهم در Scale up کسب و کار
تمایل افراد برای حضور در بازار سبب شده که کسب و کارهای کوچک متعددی در سالهای اخیر ایجاد شود. امروزه بسیاری از افراد ترجیح میدهند با سرمایۀ خود کسب و کار کوچکی راهاندازی کنند و کمکم آن را ارتقا دهند.
اسکیل کسب و کار یکی از اهداف بلندمدت صاحبان مشاغل است که اجرای آن را میتوان به حرکت روی طناب معلق تشبیه کرد. کافی است در این مسیر کمی تند یا کند حرکت کنید یا تعادل خود را از دست دهید تا تمام تلاشهایتان هدر رود. برای این که این اتفاق رخ ندهد، توجه به نکات زیر میتواند به شما کمک کند.
1- طرح کسب و کار یا بیزینس پلن داشته باشید. شما باید یک بیزینس پلن درستوحسابی داشته باشید که در آن اهداف تجاری سازمان، میزان درآمد، پشتوانه و منابع مالی، ساختار مدیریتی و چشمانداز شرکت مشخص شده باشد.
2- برخی از وظایف را برونسپاری کنید. اگر شرایط لازم برای استخدام نیروهای جدید را ندارید یا فشار زیادی روی پرسنل است، برخی از کارها را برونسپاری کنید. برونسپاری راهی عالی برای افزایش پایداری کسب و کار و موفقیت آن است. امروزه حتی امور دفتری را نیز میتوان برونسپاری کرد، با استخدام منشی دورکار، پاسخگویی تلفنی و تنظیم قرارهای ملاقات را میتوان با هزینه کم برونسپاری کرد.
3- یک مشاور برای کسب و کار خود داشته باشید. اگر همه کارها را طبق برنامه انجام دادید و باز هم موفق نشدید، بهتر است از یک مشاور کسب و کار استفاده کنید. افراد متخصص با داشتن تجربۀ مرتبط میتوانند چالشها و مسائلی که شما در اسکیل کردن با آنها مواجه میشوید را حل کنند و شکافها و مشکلات موجود در این مسیر را رفعورجوع کنند.
4- برای اسکیل کسب و کار عجولانه تصمیم نگیرید. اسکیل کسب و کار موضوع مهمی است که نباید ساده و سرسری از آن بگذرید؛ زیرا شکست در این موضوع میتواند کل سرمایه شما را از بین ببرد؛ بنابراین برای اهداف خود زمان مشخص و معقولانه در نظر بگیرید و محافظهکارانه پیش بروید.
5- افراد ماهر را استخدام کنید و نیروهای متخصص را حفظ کنید. شما برای Scale up نیاز به نیروهای هوشمند و بااستعداد دارید؛ بنابراین تلاش کنید با حفظ رضایت کارکنان توانمند فعلی آنها را در سازمان نگه دارید و با داشتن یک برنامۀ اصولی افراد مستعد را جذب کنید. توجه داشته باشید که تبوتاب استخدام نیروهای جدید، انگیزۀ کارکنان قبلی را از بین نبرد.
سخن پایانی
اسکیل کسب و کار به معنی ایجاد یک استراتژی قوی و شفاف برای توسعه و بزرگتر شدن سازمان است. برای اسکیل کردن شما باید اهداف کوتاهمدت خود را با اهداف بلندمدت هماهنگ کنید و بتوانید با سرعت معقولی فعالیت خود را ارتقا دهید.
در مقیاسپذیری استارتآپها تمرکز بر چشمانداز شرکت، ایجاد تیم سازنده و قدرتمند و برنامهریزیهای اصولی شما را در موقعیتی قرار میدهد تا بتوانید با موفقیت سازمان خود را گسترش دهید. اگر کسب و کار کوچکی دارید و به فکر Scale up کارتان هستید، «دفتر شما» با ارائۀ خدمات کاربردی در فراهمسازی زیرساختها و دفتر کار مجازی میتواند در این مسیر به شما کمک کند.