از زمانی که وارد مدرسه شده ایم همیشه این چالش برایمان وجود داشته است که چگونه درس بخوانیم تا بازدهی بیشتری داشته باشیم. در حقیقت جواب این سوال برای همه یکی نیست زیرا نوع یادگیری افراد با هم متفاوت هستند. اما یک اصل درمورد همه ما صدق می کند و آن این است که گاهی مجبور هستیم درس بخوانیم. البته متاسفانه با شیوع کوید-۱۹ و مجازی شدن آموزش ها، با چالش‌های بیشتری مواجه می‌شویم. رعایت نکات زیر کمک می‌کند در کوتاهترین زمان، بیشترین بازدهی را برای درس خواندن داشته باشیم:
۱. در فواصل زمانی کوتاه اما پیوسته درس بخوانید
درس خواندنِ طولانی مدت و بی وقفه بازدهی یادگیری شما را پایین می آورد.
تحقیقات نشان داده اند که ذهن انسان در بازه های زمانی کوتاه ولی مکرر بسیار متمرکزتر از زمان های طولانی عمل می کند. مغز انسان جهت “ساخت پروتئین” و به دست آوردن نیرو ی دوباره، به زمان نیازمند است. به همین دلیل این روش کارایی بسیاری دارد.
زمان استراحت به ذهن فرصت جذب آموخته ها را می دهد، در مقابل درس خواندن در مدت زمان طولانی کسالت آور است و سبب خستگی، استرس و گیج شدن می شود، در نتیجه باعث کاهش قدرت یادگیری می شود. من همیشه به زبان آموزانم توصیه می‌کنم به جای اینکه یک روز ۳ ساعت درس بخوانند، و روز بعد اصلاً سمت کتاب نروند، هر روز مدت کوتاهی را به درس خواندن اختصاص دهند.
بیشتر بخوانید: سه روش برای به حداقل رسانیدن عوامل مزاحم تمرکز
۲. چگونه با آرامش درس بخوانیم
علاوه بر پرسش چگونه درس بخوانیم باید پاسخ به پرسش چه زمانی درس بخوانیم را نیز بیابیم. زمانی که از لحاظ شرایط روحی و یا جسمی در وضعیت مناسبی نیستید، مثلا خسته اید و یا حواستان پرت است، درس نخوانید.وقتی به خودتان می‌گویید حوصله ندارم زمان مناسبی برای آغاز نیست.
وقتی ذهنتان آرام باشد، مانند اسفنج اطلاعات را جذب خود می کند، برعکس موقعی که اضطراب دارید ، تلاشتان برای یادگیری بی فایده است. هیچ گاه در مواقعی که ذهن تان درگیر است، خود را مجبور به درس خواندن نکنید، این کار فقط موجب اتلاف وقت شما می شود. جسم و روح خود را تقویت کنید تا نه فقط درس خواندن، بلکه همه کارها برایتان راحتتر شود.
۳. درس ها را همان روز که یاد می گیرید مرور کنید
مرور درسها در همان روزی که یاد می‌گیریم تاثیر معجزه آسایی بر سرعت یادگیری و میزان به خاطر سپردن آن درس دارد.
وقتی که مطلب جدیدی یاد می گیرید، در همان روز نکات مهمش را دوره کنید. با گذشت زمان، برای یادآوری آن مطالب به زمان بیشتری نیاز خواهید داشت. یک مرور سریع در پایان هر روز، سبب ماندگاری بیشتر در ذهن و یادآوری راحتتر مطالب خواهد بود. علاوه این پرسش که چگونه درس بخوانیم، اینکه چگونه مرور کنیم هم بسیار اهمیت دارد.
۴. چگونه حرفه ای‌تر درس بخوانیم: مرحله به مرحله پیش بروید
شاید تا به حال نمی دانستید که همیشه از کل به جز رسیدن ، روش مفیدی در یادگیری مفاهیم در سنین متفاوت است. هنگامی که مطالعه می کنید ابتدا سعی کنید یک درک کلی از موضوع داشته باشید سپس وارد جزئیات شوید، با به کار گیری این روش احتمال موفقیت شما بیشتر می شود. مرور کردن بهترین روشی است که برای یادآوری آن چه که فراموش کرده ایم می تواند مفید باشد.
۵. محیط مطلوب درس خواندن را آماده کنید
محیط مطلوب درس خواندن را آماده کنید
حواس پرتی در کار و درس خیلی شایع است پس ابتدا به فکر فراهم کردن محیط مطلوب برای درس خواندن باشیم. مثلا اگر در سکوت احساس آرامش می کنید ، تلاش کنید تا محیطی دور از سر و صدا برای موفقیت در درس خواندن و مطالعه، پیدا کنید. پس اول ببینیم که کجا درس بخوانیم. میز کار خود را آماده کنیم و همه چیزهای لازم را در دسترس قرار دهیم تا برای برداشتن خودکار و ورق دائم از جا بلند نشویم. البته با توجه به قرنطینه و آموزش مجازی، این سوال امروزه برای دانش آموزان و دانشجویان مطرح است که چگونه در فضای مجازی درس بخوانیم. جواب ساده و کارآمد این است که فضای آرام، بدون استرس و مجهز برای خود در خانه ایجاد کنید و سعی کنید در مقابل تحول ایجاد شده، انعطاف داشته باشید.
۶. زمانی که ذهنتان خسته شد دیگر مطالعه نکنید
به طور طبیعی ذهن انسان در اثر خستگی، مطالب را فراموش می کند، ولی این موضوع به این معنی نیست که شما بی استعداد هستید، به جای اینکه ناامید شوید ، سعی کنید این حالتی را پیش بینی کنید و با آن کنار بیایید. تصور کنید که ذهنتان لایه های اطلاعات را به ترتیب روی هم طبقه بندی می کند، اطلاعات جدید در طبقات بالا واطلاعات قدیمی تر در طبقات پایین تر، بنابراین زمانی که شما اطلاعات قدیمی را فراخوانی می کنید دیرتر جواب می دهند، مرور کردن تنها روش جلوگیری از این اتفاق است. در پاسخ به سوال همیشگی دانش آموزان و دانشجویان که چگونه درس بخوانیم، باید گفت که زمان‌های اوج یادگیری خود را بشناسید و با صرف وقت کمتر، بازده خود را بالا ببرید و وقتی ذهنتان خسته است به دنبال تجدید قوا باشید.
۷. هدفمند باشید
اهداف بلندمدت، میان مدت و کوتاه مدت قابل دسترسی برای خود تعریف کنید. باید دقیق بدانیم کجا درس بخوانیم، چگونه درس بخوانیم، چقدر بخوانیم و چقدر استراحت کنیم. برای موفقیت در درس خواندن باید هدف ها را دقیق مشخص کنیم و به آن ها پایبند باشیم. یکی از دلایل اصلی که سبب می شود افراد به اهداف خود نرسند این است که معمولا آنها را دست نیافتنی می بینند. در صورتی که با برنامه ریزی و مدیریت صحیح می توان به کلیه اهداف خود دست یافت. سعی کنید بین اهداف کوتاه مدت و بلند مدت خود تمایز قایل شوید، ابتدا برای اهداف کوتاه مدت تلاش کنید سپس به مرور زمان به اهداف بلند مدت خود نیز فکر کنید.
۸. استراحت کنید
ادر کنار اینکه چگونه درس بخوانیم باید استراحت کردن را هم لحاظ کنیم. همیشه طوری برنامه ریزی کنید که زمان کافی برای درس خواندن و استراحت کردن را داشته باشید. اگر زمان استراحت را در نظر نگرفته باشید روز خود را با استرس و خستگی سپری می کنید. اما همانطور که در بالا خواندیم، فراموش نکنید که در حالت استرس ذهن انسان اطلاعات جدید را جذب نمی کند. زمان کافی را استراحت کنید و احساس بدی از درس نخواندن خود نداشته باشید.
۹. با تکنیک پومودورو درس بخوانیم
با این روش ساده می‌توانیم به راحتی و با کیفیت بالا درس بخوانیم.
زمانی که با وظایف بزرگ یا مجموعه‌ای از وظایف روبرو می‌شوید، کار را به بازه‌هایی کوتاه و زمانبندی شده (به نام پومودوروها) تقسیم کنید که به وسیله توقف‌هایی کوتاه با هم فاصله دارند.
این روش مغز شما را تمرین می‌دهد که روی بازه‌های کوتاه تمرکز کند و به شما کمک می‌کند که همیشه در کنترل ددلاین‌های خود قرار داشته باشید. به مرور زمان حتی کمک می‌کند که تمرکز و توجه خود را بهبود دهید.
پومودورو سیستمی دوره‌ای است. شما در بازه‌های کوتاه کار می‌کنید، که باعث می‌شود به صورت مداوم بهره ور باقی بمانید. همچنین از استراحت‌های مرتب برخوردار خواهید بود که انگیزه شما را تقویت می‌کند و شما را خلاق نگه می‌دارد.
چرخه تکنیک پومودورو که کمک می‌کند بهتر درس بخوانیم به این صورت است:
۱. وظیفه مشخصی برای انجام دادن را انتخاب کنید
۲. پومودورو را روی ۲۵ دقیقه تنظیم کنید (پومودورو، تایمر شماست.
۳. روی آن وظیفه کار کنید تا اینکه پومودورو زنگ بخورد، سپس کار خود را متوقف کنید
۴. استراحتی کوتاه انجام دهید (۵ دقیقه مناسب است)
۵. بعد از هر ۴ پومودورو، استراحتی طولانی‌تر داشته باشید و بعد مجدد درس بخوانیم.
بنابراین صرفاً گرفتن کتاب در دست و خواندن از روی آن کمکی به جذب اطلاعات و ذخیره شان در حافظه نمی‌کند. توصیه های بالا را به کار ببندید و ببینید که عملکردتان تا چه اندازه بهبود پیدا می‌کند!
