رهبری و مدیریت رقابتی ندارند، بلکه هر دو مهم هستند. مطمئن هستم هیچ راه درستی برای مدیریت یا رهبری وجود ندارد و نسبت به هر کسب و کار تفاوت‌های مختص به خودش را دارد.
هر کارمندی طرز کارش متفاوت است و به شیوه‌ی خودش انگیزه می‌گیرد، هر مدیر یا لیدری نیز روش خودش را برای انجام وظایف دارد. مدیر یا رهبر بودن هر دو مزایای خودشان را دارد؛ همان قدر که افراد احتیاج به مدیریت شدن دارند به همان مقدار نیاز دارند انگیزه و الهام بگیرند و رهبری شوند.
مدیران تاثیرگذار زیادی وجود دارند که پروژه‌ها را به خوبی تسهیل می‌کنند، کارشان را می‌کنند و شغلشان را همان گونه که باید انجام می‌دهند، خصوصیات اصلی لیدرها چیست که الهام بخش تغییر وضعیت فعلی می‌شوند؟
در ادامه‌ی مقاله، تفاوت‌های کلیدی بین مدیریت و رهبری را توضیح می‌دهم. می‌خواهیم از ویژگی‌های هر دو برای پیش بردن کارها توسط تیم بهره ببریم.
به عنوان یک مدیر، یکی از بخش‌های کلیدی شغل ما «مدیریت» است. بعد از گذشت سال‌های اولیه‌ی شغلم، احساس می‌کردم روی خطوط باریکی از مدیریت و مدیریت خرد قرار دارم. نیاز بود به لیدری الهام بخش تبدیل شوم که به تیم برای ادامه‌ی مسیر انگیزه می‌دهد و الهام بخش است. چگونه می‌توانید اطمینان پیدا کنید به جای مدیریت در کسب و کار رهبری می‌کنید؟ چه کارهایی نیاز است برای تحقق این موضوع انجام دهیم؟
تفاوت میان رهبری و مدیریت چیست؟
قبل از اینکه وارد مبانی شویم، اجازه دهید مشخص کنیم تصورمان نسبت به مدیریت و رهبری چیست؟ این دو در چه چیزی برتری دارند؟ نقش‌های آن‌ها چیست؟ و واقعا تفاوت‌های رهبری و مدیریت در چه چیزهایی است؟
نکته مهم این است که به ندرت در سازمان‌ها نقشی تحت عنوان لیدر وجود دارد و افراد زیادی با لیدری آشنا نیستند. حداقل نه آن‌گونه که من برخورد کردم. درحالی که مدیران زیادی در میان سازمان‌ها در درجات مختلف و تیم‌های متفاوت وجود دارد.
یک مدیر چه کسی است؟
مدیریت در هر صنعتی که نیاز باشد وجود دارد و عناوین شغلی مختلفی برای مدیران وجود دارد. پس مدیریت چیست؟ ویژگی‌های یک مدیر خوب چییست؟ یک مدیر چه کارهایی باید انجام دهد؟
کارهای زیادی وجود دارد که به عنوان مدیر انجام می‌دهیم که بخشی از آن مدیریت افراد و پروژه‌ها است. عناصر زیادی در نقش ما هستند ولی اگر بخواهیم خلاصه کنیم، ما عناصری از قبیل پروژه، محدوده، بودجه، زمان بندی و افرادی که شامل تیم، مشتریان و اداره کردن دیگر مدیران است را به عهده داریم. این برای هر حوزه‌ای هم صدق می‌کند.
بر فرض مثال، در صنعتی کاملا متفاوت با ما یعنی سرآشپزی اگر بخواهیم وجه مشترک پیدا کنیم. در این مثال، مواردی مثل منو، آشپزخانه، غذا، افراد، آشپزها، سرو غذا و بعضی وقت‌ها مشتریان را مدیریت می‌کنند.
یک لیدر چه کسی است؟
اگر چه «لیدر» ممکن است یک نقش شغلی خاصی در کسب و کار نباشد، ولی ویژگی‌ها و خصوصیاتی وجود دارد که رهبران در نقش‌های خود دارند. رهبرها معمولا به عنوان هدایت کننده‌ی گروهی از افراد یا سازمان هستند.
رهبری یک گروه از افراد چه کارهایی لازم دارد؟ فقط CEO ها و دپارتمان مدیریت می‌توانند رهبر باشند؟ افراد ذاتا رهبر هستند؟ ویژگی‌های یک لیدر خوب چیست؟ لیدرها چه کارهایی می‌کنند؟ نگران نباشید، در سوالات زیر نگرشی نسبت به لیدری برایتان ایجاد خواهم کرد.
لیدری چگونه است؟
اگر بخواهم صادق باشم، برای نوشتن این مقاله با خودم خیلی کلنجار رفتم که مدیران و رهبران با یکدیگر منافات ندارند پس چرا باید این دو را با هم مقایسه کنم. درواقع راه آسانی برای مشخص کردن تفاوت‌های مدیران و رهبران وجود ندارد.
اگر چه، دو نکته راجع به رهبری دارم:
- رهبرانی وجود دارند که به خوبی وظیفه‌ی خود را انجام می‌دهند، به طرز موثری کارشان و پروژه را تمام می‌کنند و مطمئن هستند که وظایف را به طرز سودمندی کامل می‌کنند. ممکن است آن‌ها الهام بخش نباشند، یا رهبر نباشند، ولی کارشان را به خوبی انجام می‌دهند.
- شما در کسب و کارتان برای الهام بخشی به تیم و ایجاد تغییر به لیدرها نیاز دارید. ممکن است آنقدر در جزئیات عمیق نشوند، اما تیم از کار با آن‌ها لذت می‌برد و هر کسی را برای هدفی مشترک رشد می‌دهند. رهبران می‌دانند چگونه فرآیند شکست خورده‌ای را کنترل کنند و تیم را برای حل آن کوچ (Coach) کنند.
من از دوستانم راجع به تفاوت‌های مدیران و رهبران سوال کردم و به دو نکته‌ی مشترک بین حرف‌هایشان رسیدم:
- مدیران خوب نیاز دارند بدانند چگونه رهبری کنند. باید تشخیص دهند که اختیار کارکنان را دارند و نباید احساس کنند به آنان در کارشان کمک می‌کنند.
- لیدرها می‌توانند رهبران خوبی باشند در حالی که تا به حال مدیر نبودند ولی مدیرانی وجود دارد که نباید لیدر باشند چون نمی‌توانند یا نمی‌دانند چه طور رهبری کنند.
از این دو نکته برداشت می‌کنیم مدیران نیاز دارند لیدر خوبی هم باشند.
در مدیریت، یکی از عناصر مهم رهبری کردن است. اجرای شیوه‌ی مدیریتی خودتان ممکن است سودمند باشد، اما علاوه بر این رهبری تیم برای رشد و بهبود پروژه‌ها و خروجی‌ها لازم است.
بهره گیری از خصوصیات لیدری در مدیریت می‌تواند به تیم برای تاثیرگذاری بیشتر انگیزه دهد، کارها با بودجه‌ی تعیین شده و سر موقع تمام می‌شوند و افراد صادقانه از کارشان لذت می‌برند. برای تحقق این اتفاق نیاز به کارمندان و مدیرانی شاد در کسب و کار داریم.
تفاوت‌های کلیدی مدیریت و لیدری
1. اجرا در مقابل بهینه‌سازی
مدیران در اجرا عملکرد خوبی دارند. اگر پروژه‌ای خاص وجود داشته باشد، آن‌ها بارها و بارها اجرایش می‌کنند که بالاخره با تیم با موفقیت آن را به اتمام برسانند.
لیدرها اغلب بر روی بهبود شرایط تمرکز می‌کنند. مثلا اینکه چگونه می‌توانیم روند را بهبود دهیم؟ در روند کاری خوب، چگونه می‌توان ایرادات و مشکلات را برای آینده حل کرد؟
2. دقیق بودن در مقابل منتور بودن
مدیران نیاز دارند که دقیق باشد. یک مدیر می‌تواند کاری که انجام دادید را مرور کند و چیزهایی که انجام نشده را گوشزد کند، ایرادات را با جزئیات بیشتری مطرح کند و … . آن‌ها مزایایی در این موارد دارند و برای دقیق بودن بارها وظایف را چک می‌کنند.
منتوری (مربیگری) یکی از ویژگی‌های لیدر است. یک لیدر خوب ایراداتی که می‌بیند را به شما می‌گوید، اینکه چرا حل آنان مهم است را شرح می‌دهد و چگونه از آن‌ها برای آینده جلوگیری کنیم هم مشخص می‌کند. در واقع یک لیدر خوب سعی می‌کند همراه با تیم رشد کند.
3. تکاپو برای موفقیت در مقابل تلاش درست برای موفقیت
یک مدیر برای موفقیت تلاش می‌کند ولی یک لیدر تعریف دیگری از موفقیت دارد. سعی در حل مشکلات موجود دارد و گذشته را فراموش می‌کند.
4. وظیفه گرا در مقابل واگذاری وظایف
مدیران می‌دانند چگونه اهداف را به واقعیت تبدیل کنند. آن‌ها اغلب وظیفه گرا هستند و می‌خواهند مطمئن شوند که وظایف محول شده کامل انجام شدند. اما لیدرها انعطاف بیشتری دارند و به تیم برای انجام وظایف اعتماد می‌کنند.
5. عملگرایی در مقابل انگیزه دهنده
مدیران عملگراهای خوبی هستند. آن‌ها برای جزئیات یک برنامه زمان می‌دهند، بخش‌های مختلف را تعیین می‌کنند و در میانه‌ی راه تیم را دنبال می‌کنند. از اینکه هر وظیفه چقدر طول می‌کشد درک درستی دارند و به همین دلیل است که با روش کاری تیم خود آشنا هستند.
در عوض، لیدرها بیشتر بر روی انگیزه‌ی تیم تاکید می‌کنند. تشویق دیگران به کار موثر و تاثیرگذار یکی از خصوصیات لیدر است. اهداف مشخصی تعیین می‌کنند و به تیم توانایی اینکه در مسیر پیش بروند را می‌دهند.
سخن نهایی
البته این تفاوت‌های کامل و دقیقی نبود ولی سعی کردم مهم‌ترین تفاوت‌ها را برایتان مشخص کنم. شاخص‌های متفاوتی برای این دو عنوان شغلی وجود دارد. اگرچه، در درجات بالا، بهینه سازی و تغییر به ما کمک می‌کند به جای مدیریت خرد بر روی ایجاد ابزار مورد نیاز تیم برای انجام وظیفه به روش مختص به خودشان تمرکز کنیم. بهبود روند و اطمینان از اینکه به روند جدید پایبند هستیم ترکیب خوبی از مدیریت و رهبری است. با این تغییرات، تیم می‌داند از آن‌ها چه چیزی و در چه زمانی انتظار می‌رود و در نتیجه به راهنمایی و پیگیری کمتری نیاز دارد.
